Rodzaje chłodzenia procesora – jaki cooler wybrać?

 

Nagrzane powietrze w obudowie komputera powoduje pewien dyskomfort dla użytkownika, ale na tym nie koniec kłopotów. Przegrzany procesor zazwyczaj obniża swoją wydajność, czyli nie wykorzystuje pełnej mocy CPU. Przykrą konsekwencją może być także niestabilna praca systemu operacyjnego, niekontrolowany restart, a nawet trwałe uszkodzenie procesora i innych komponentów.

 

Jak tego wszystkiego uniknąć? W przypadku laptopów najczęściej niewiele można zdziałać. Zwarta konstrukcja uniemożliwia często jakiekolwiek zmiany, więc pozostaje nam użyć podstawki chłodzącej. Co innego w przypadku komputerów stacjonarnych – tutaj mamy możliwość zastosowania różnych rozwiązań. Oczywiście, procesor nie jest jedynym elementem, który się nagrzewa, jednak jego rola dla pracy komputera jest kluczowa. Jeśli chcesz wiedzieć czemu, koniecznie sprawdź, co to jest procesor i jakie są jego rodzaje.

 

Jest wiele metod na obniżenie temperatury procesora. Zanim zaczniemy szukać konkretnego produktu, warto zastanowić się, jaka technologia najbardziej nam odpowiada i dlaczego. Chcąc podzielić rodzaje chłodzenia na podstawowe kategorie, należy wyróżnić:

• chłodzenie aktywne,
• chłodzenie pasywne,
• chłodzenie wodne.

Aktywne chłodzenie to nic innego jak wywołanie ruchu powietrza – najlepsze do tego jest mechaniczne urządzenie w postaci wiatraka. Wentylatory chłodzące to najprostszy i najtańszy sposób na chłodzenie procesora. Nie jest jednak pozbawiony pewnych wad. Przede wszystkim komputer wyposażony w wentylator pracuje dość głośno. Poza tym jest podatny na fizyczne uszkodzenia. Ramiona wentylatora po jakimś czasie mogą się ułamać, co skutkuje koniecznością wymiany.

 

Innym rozwiązaniem będzie chłodzenie pasywne. Tym mianem określamy wszystkie konstrukcje pozbawione wentylatora. Takie rozwiązania cechują się bardzo cichą pracą, ale często nie są tak wydajne jak wiatraki. Chłodzenie pasywne najczęściej wykorzystuje zjawisko konwekcji. W tych systemach radiatory, dzięki licznemu ożebrowaniu, starają się uzyskać maksymalnie skuteczną powierzchnię wymiany ciepła z otoczeniem.

 

Zupełnie innym typem chłodzenia jest chłodzenie wodne, stosowane przede wszystkim w komputerach gamingowych. Standardowy system chłodzenia wodnego składa się z:

• bloku wodnego, który przyjmuje ciepło emitowane przez procesor,
• chłodnicy odpowiedzialnej za chłodzenie cieczy, która trafia do niej za pomocą systemu wężyków,
• pompy,
• zbiornika wyrównującego,
• układu rurek łączącego te elementy.

 

Te skomplikowane konstrukcje są raczej kosztowne, ale cechują się bardzo dużą skutecznością. Chcesz wiedzieć, jakie chłodzenie wodne warto kupić? Przykładowe propozycje znajdziesz w dalszej części artykułu.

 

Szukając sposobu na chłodzenie procesora, należy zwrócić uwagę na to, czy się u nas sprawdzi. Co będzie istotne?

• Rozmiar – system chłodzenia musi zmieścić się w obudowie. Istotna jest także kompatybilność z pamięcią RAM. Duże dwuwieżowe systemy chłodzenia często blokują możliwość montażu w pierwszym i drugim slocie. Z tego powodu, wysokie pamięci RAM mogą nie mieścić się pod radiatorem.
• Kompatybilność – przed zakupem warto sprawdzić, czy chłodzenie pasuje do procesora konkretnego producenta – najczęściej Intel lub AMD. Informacje o zgodności z rozstawem otworów montażowych najczęściej znajdziemy w specyfikacji technicznej.
• Prędkość obrotowa – istotny element w przypadku wiatraków – wyższa prędkość oznacza szybszy ruch powietrza i skuteczniejsze chłodzenie, ale też większy hałas. Często prędkość związana jest także z wielkością wentylatora.
• Regulacja prędkości – to także dotyczy chłodzenia aktywnego – szybkość obracania się wentylatora może być regulowana automatycznie lub manualnie.
• Materiał wykonania – elementy konstrukcyjne mogą być wykonane z aluminium, z miedzi lub z połączenia obu tych metali. Ze względu na cenę, częściej wybierane są elementy aluminiowe.
• Łatwość montażu – tu panuje prosta zasada – im prostszy system chłodzenia, tym łatwiej go zamontować. Wymiana wentylatora na bardziej wydajny to niewielkie wyzwanie. Co innego, jeśli zdecyduje się na skomplikowany montaż chłodzenia wodnego, co może wiązać się z koniecznością wyjęcia płyty głównej z obudowy.
• Żywotność – każdy system chłodzenia ma określoną wytrzymałość. Czasami producent podaje ją w specyfikacji w postaci liczby godzin, jakie może bezawaryjnie przepracować.ra.

 

O dobre chłodzenie dobrze jest zadbać już na etapie składania swojego zestawu komputerowego. Niemniej istotne jest zapewnienie sobie odpowiednich komponentów także na etapie rozbudowy już posiadanego sprzętu czy jego podkręcania. Tylko skąd mamy wiedzieć, że procesor jest zbyt gorący? Przykładanie ręki do obudowy nie zawsze da miarodajne wyniki. Dlatego warto także zaufać programom i aplikacjom do tego przeznaczonym. Odpowiedniego oprogramowanie do tego celu dostarczają sami producenci procesorów. Warto skorzystać zatem z programów AMD Ryzen Master lub Intel Extreme Tuning Utlitty. Jeśli szukamy szczegółowych informacji o temperaturze procesora, podczas wykonywania różnych zadań pomocne będzie także CPUID HWMonitor. A jak odczytywać wyświetlane wartości?

 

Najprościej jest zestawić odczytaną temperaturę z informacjami od producenta procesora. Dla prawidłowego funkcjonowania komputera należy przyjąć, że jeśli maksymalną temperaturą procesora jest 95 stopni, to warto by podczas wysokiego obciążenia nie przekraczała ona 80 stopni, a podczas codziennych, niewymagających zadań 60 stopni.

 

Jak widać, chłodzenie to złożony temat. Warto mieć rozeznanie w temacie, jeśli zwłaszcza jeśli zastanawiamy się, jak wybrać komputer stacjonarny. Tylko z dobrym chłodzeniem możemy liczyć na właściwy komfort pracy i wykorzystanie pełni potencjału procesora.