Jak podkręcić procesor? Overclocking CPU krok po kroku

Na wstępie przypomnimy, czemu procesor odgrywa tak dużą rolę i dlaczego to od niego powinniśmy zaczynać wybór części do komputera. Chociaż istnieją różne rodzaje procesorów, na potrzeby tego artykułu, pisząc o procesorze, będziemy mieli na myśli procesor główny czyli CPU (central processing unit). Jest to jednostka odpowiedzialna za sterowanie rozmaitymi procesami, związanymi z wykonywaniem obliczeń czy przetwarzaniem danych. Procesor decyduje o wydajności i szybkości działania, więc jak łatwo się domyślić, w dużym stopniu decyduje o cenie komputera stacjonarnego czy laptopa.

Każdy procesor opisuje szereg parametrów, takich jak:

• rodzaj i wielkość pamięci podręcznej,
• liczba rdzeni i liczba wątków,
• prędkość zegara, czyli współczynnik takowania.

Procesory komputerowe są nie tylko kosztowne, ale też energochłonne. Ze wszystkich części komputera wymagają najwięcej zasobów energii i co za tym idzie – najbardziej wpływają na nagrzewanie się komputera. Warto o tym pamiętać, ponieważ do rodzaju procesora powinien być dostosowany odpowiedni zasilacz, a także system chłodzenia.

Im szybszy mamy procesor, tym szybsze wykonywanie wszelkich zadań i operacji, a także większa płynność w grach. Jeśli aktualne wyniki nas nie satysfakcjonują, można pokusić się o podkręcenie procesora, znane także pod nazwą „overclocking CPU”.

Na wstępnie warto wspomnieć, że overclocking nie jest możliwy we wszystkich modelach. Możemy dokonać tej sztuki wyłącznie w konkretnych procesorach. Po czym je poznać? Oczywiście, po nazwie. Modele, które można podkręcić mają w nazewnictwie literę „K” – tak jak na przykład Intel Core i5-6600K albo Intel Core i9-10900KF. Drugim warunkiem jest wykorzystanie płyty głównej z chipsetem z serii Z – na przykład Z370 albo Z490.
Chcąc wykonać bezpiecznie podkręcenie procesora, powinniśmy skorzystać z odpowiedniej aplikacji – takiej jak Intel Extreme Tuning Utility, którą można ściągnąć z oficjalnej strony Intela.

• Po wejściu do ustawień programu możemy modyfikować różne wskaźniki. Za pomocą suwaków zmienimy mnożnik takowania dla wszystkich rdzeni lub dla każdego rdzenia osobno.
• Można także zwiększyć mnożnik dla zwykłych operacji, a obniżyć go dla operacji AVX.
• Samo zwiększenie takowania może jednak sprawić, że system będzie niestabilny. Dlatego powinniśmy podnieść także napięcie zasilające. Podkręcony procesor wciąż będzie ogranicza przez limity mocy nałożone na płytę główną.
• Aby pozbyć się tych ograniczeń, należy przesunąć suwaki maksymalnie w prawą stronę.

Po zatwierdzeniu konfiguracji pozostaje sprawdzić, jaki to daje efekt. W jaki sposób? Tu również pomogą odpowiednie aplikacje do sprawdzania stabilności systemu, takie jak Prime95 albo LinX 0.6.5. Aplikacja bada, czy komputer działa prawidłowo. Jeśli zauważy potencjalne błędy i problemy, wówczas trzeba powrócić do ustawień procesora i dokonać korekt, zmniejszając taklowanie lub zwiększając pobór mocy.
Warto pamiętać, że overclocking CPU należy wykonać umiejętnie. W przeciwnym razie osiągniemy odwrotny efekt. Przeciążenie procesora i nadmierny wzrost temperatury spowoduje tak zwany throttling, czyli obniżenie wydajności w celu osiągnięcia niższej temperatury podzespołów.

W przypadku procesorów AMD sprawa przedstawia się podobnie jak z procesorami Intel. Tutaj także procesory, które można podkręcić, mają odpowiednie oznaczenia – B, X albo FX. Ustawienia taktowania procesora oraz mocy zasilania dostępne są w aplikacji Ryzen Master albo AMD Overdrive. Analogicznie jak w omawianym wcześniej przypadku, po podkręceniu procesora należy sprawdzić stabilność systemu oraz wpływ nowych ustawień na temperaturę.
Jeśli okaże się, że procesor działa prawidłowo i zadowala nas wydajność, to można uznać, że wszystko poszło zgodnie z planem. Jednak nie zawsze tak jest. Czasem podkręcenie procesora będzie skutkować zapotrzebowaniem na większą moc lub koniecznością zainwestowania w nowy system chłodzenia. Jeśli zasilacz będzie dostarczał zbyt mało mocy do pracy procesora na nowych, wyższych ustawieniach, trzeba będzie też rozważyć zakup nowego zasilacza.

Inną metodą na zmianę ustawień procesorów Intel i AMD jest skorzystanie z UEFI, czyli Unified Extensible Firmware Interface). Jest to interfejs pomiędzy systemem operacyjnym a firmware, w którym można odnaleźć się znacznie łatwiej niż w BIOS.
Aby skorzystać z tej opcji, należy wykonać następujące kroki:

• uruchomić ponownie Windows z wciśniętym przyciskiem Shift,
• po włączeniu się komputera z interfejsem UEFI należy przejść na tryb zaawansowany,
• następnie przejść do zakładki Extreme Tweaker,
• tam dokonamy analogicznych zmian, jak w wyżej wymienionych aplikacjach.

Pokusa podkręcenia swojego procesora jest silna. Zwłaszcza jeśli chcemy się cieszyć grami, takimi jak Dragon's Dogma II czy Tekken 8. Warto jednak sprawdzić, czy na pewno jest nam to potrzebne. Czasami znacznie prostszą drogą jest po prostu obniżenie wymagań i skorzystanie z niższych ustawień podczas rozgrywki. Może wyższa rozdzielczość i szczegółowość wcale nie będą konieczne, żeby się dobrze bawić?
Możliwa jest także sytuacja, w której procesor jest odpowiednio mocny, ale nie wykorzystuje pełni potencjału przez wspomniany wyżej throttling. Krótko mówiąc, zbyt mocno się nagrzewa i przez to obniża swoją wydajność. W takim wypadku podkręcenie procesora jeszcze bardziej sprawi, że temperatura podniesie się do krytycznego poziomu! Tutaj trzeba zadziałać inny sposób, obniżając temperaturę. Dlatego zamiast stosować overclocking CPU lepiej będzie po prostu:

• zmienić system chłodzenia na bardziej wydajny,
• wymienić pastę termoprzewodzącą,
• dokładnie oczyścić obudowę z zalegającego tam kurzu.

Jak widać, podkręcenie procesora to dość złożona sprawa. Jeśli chcemy po raz pierwszy podejmować się tego zadania, warto skonsultować się z kimś, kto ma już doświadczenie w tym temacie, albo poszukać dobrych rad na forach oraz w filmach poświęconych podkręcaniu konkretnych modeli. Być może dzięki temu unikniemy podstawowych błędów i szybciej znajdziemy optymalne ustawienia dla swojego komputera.